پیشینه تاریخی قلعه قورتان

از پیدایش قلعه قورتان اطلاعاتی دقیقی در دست نیست اما به گواهینامه ها و محل های موجود و کشف بقایای ظروف سفالی در شرق روستا در یک محله باستانی که به تشخیص باستان‌شناسان این ظروف به هزاره اول نسبت داده شده و حکایت برای این موضوع دارد که قدمت روستا چند هزار سال است یکم جلوتر ما شواهدی از زندگی بهرام گور را دارد.پس با تورجور همراه باشید تا سفری به روستای قورتان اصفهان داشته باشیم و از قلعهقورتان زیبا دیدن کنیم.

بهرام پنجم فرزند یزدگرد اول که به خاطر علاقه ای که به پیدایش شکار گور داشت به بهرام گور معروف شد و در کتاب تاریخ جامع ایران که در تالاب بین اصفهان و فارس فرو می‌رود که دیگر اثری از آن نیست که خیام می گوید عیب حرام که گرفتی گور همه عمر دیدی که چگونه گور بهرام گرفت.

موقعیت جغرافیایی قورتان

موقعیت جغرافیایی قورتان

روستای قورتان ۱۲۵۰ نفر جمعیت دارد و مرکز دهستان گاوخونی است و ده روستا زیرمجموعه این روستا است. روستای قورتان مرکز دهستان گاوخونی از توابع بخش بن رود می باشد. این روستا در فاصله ۱۱۰ کیلومتری شرق اصفهان و ۴۵ کیلومتری شمال غربی تالاب گاوخونی و در مسیر یکی از جاده های اصفهان ورزنه واقع گردیده است. ارتفاع از سطح دریا ۱۴۸۰ متر می باشد. رودخانه زاینده رود در طی مسیر حرکت خود به طرف تالاب گاوخونی از جنوب آن عبور می کند.

وجه تسمیه قورتان

کلمه قورتان یک واژه ترکی است که قول به معنی سلاح قورچی رئیس اسلحه خانه و قورخانه به معنی پادگان نظامی و اسلحه خانه است.
از مهمترین آثار تاریخی روستا قورتان ارگ تاریخی عظیمی است که قدمت آن به قرن چهارم هجری و به دوره دیلمیان برمی گردد .
وسعت این ارگ با مساحت ۴۳ هزار متر مربع و مصالح به کار رفته مطابق با آب و هوای کویری و تمام آن از خشت و گل ساخته شده است. باروی شمالی آن ۲۵۰ ، باروی شرقی آن ۱۸۲ متر طول دارد. تعداد برج های دیدبانی آن ۱۴ برج بوده که یکی از برج ها ،قسمتی از حصار اصلی اند که بر اثر طغیان و منحرف شدن مسیر رودخانه زاینده رود تخریب گردیده اند. قطر دیوار این بنای عظیم از پایین ۲ تا ۳ متر متغیر می باشد و دارای دو دروازه شمالی و جنوبی بوده و در سال ۱۳۸۷ با شماره ۲۹۹۳۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

مسجد ابراهیم قورتان کجاست؟

مسجد ابراهیم قورتان

ساخت این مسجد سال ۱۰۸۴ قمری و دوره شاه سلیمان صفوی صورت گرفته است مسجد در ضلع شمال غربی است و نزدیک حمام عمومی واقع گردیده است.

حمام عمومی

حمام عمومی قورتان

حمام عقد در زمان قدیم به صورت هزینه ای بود و آب آن توسط هیزم گرم می‌شد و هیزم آنرا از روستاهای دورتهیه میکردند.آب خزینه توسط چرخ از چاه کشیده می‌شد و در بعضی از مواقع از جوی، آبی که از بیرون وارد می شد خزینه را پر آب می کرد.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی با همکاری جهاد سازندگی تغییراتی در آن به وجود آمد از جمله درب خزینه رو مسدود کردند و در قسمتی که دوش ها در آن قرار داشت را به حمام اضافه کردند و به طور بهداشتی ساختند و تا سال ۸۵ عموم مردم از آن استفاده می کردند.

موقعیت حمام عقد قورتان در ضلع غربی ارگ در کنار مسجد ابراهیم می باشد طبق شواهدی که مشاهده شد ساخت حمام در این مکان به قبل از ساخت ارگ بوده است. این این حمام در ادوار مختلف دچار تغییرات زیادی شده است. حمام کنونی متعلق به دوره قاجار می‌باشد. حمام در حال تخریب بود که با پیگیری های شورای اسلامی هیاری و انجمن ارگ زنده رود قورتان درسال ۱۳۹۲ مورد تعمیر قرار گرفت.

مسجد شبستان

مسجد شبستان

قسمتی از این مسجد در زیر مسجد اهلان واقع شده است. این مسجد از نظر معماری با دیگر مساجد داخل ارگ تفاوت دارد و از جالب ترین و دیدنی ترین مکان داخل ارگ به حساب می آید.
رو به روی در ورودی مسجد محلی است که به غریب خانه معروف است که در گذشته مسافران و افرادی که برای مدتی در روستا کاری داشتند و آشنایی درآبادای نداشتن، از آن استفاده می کردند. با گذشت زمان تغییراتی در این مسجد و مسجد اهلان آن پدیدار شد.

مسجد اهلان (بالا)

مسجد اهلان قورتان

فضای داخلی مسجد متشکل از شش دهانه، طاق و چشمه است. که جهت نورگیری بیشتر، پوشش دهانه اول در قسمت ورودی تخریب شده و به جای آن نور گیر تعبیه شده است.
این بنا با معماری خاص و منحصر به فرد و مخروطی شکل به ارتفاع ۹ متر در قسمت شمالی و مجاور فضای ورودی قرار دارند.

قلعه نواب روستای قورتان استان اصفهان

قلعه نواب

قدمت آن بیش از قلعه قورتان بوده است. قلعه نواب، قلعه ای حاکم نشین بود که ساخت آن قبل از ساخت ارگ و یکی از هسته های تشکیل دهنده بود.که در ضلع جنوب غربی ارگ واقع شده است. رودخانه زاینده رود از طرف غرب و جنوب این قلعه عبور می کرد و امنیت دو طرفه آن را تامین می‌کرد.
نواب افرادی بودند که توسط نایب های بنی امیه و بنی عباس مشخص می شدند. در آن زمان حکومت بنی عباس ۳۱۶ نواب در اصفهان و اطراف آن حکومت می کردند.
در قدیم مسجد کوچکی نیز در آن بوده که دیگر اثری از آن نیست با عریض کردن ضلع جنوبی و غربی آن در زمانی که دیوارهای اصلی قلعه را می ساختند کمکی بوده تا این قسمت مصالح کمتری را ببرد. یکی از برج های آن هنوز باقی مانده است که در تصویر پیداست.

خانقاه(محل عبادت صوفیان)

خانقاه

آب انبار شاه عباسی بلان

آب انبار شاه عباسی بالن

روبه روی مسجد جامع آب انبار شاه عباسی خودنمایی می کند که بر سر یکی از قدیمی ترین راه های اتصالی یزد به اصفهان و برعکس بوده در پایان دوره صفوی تهاجم و لشکرکشی محمود به اصفهان از این مسیر صورت گرفته است که بعد از آن این مسیر از رونق افتاد.

آسیاب

آسیاب

در داخل ارگ چهار آسیاب یا ارگاه وجود دارد که اکنون فقط ساختمان های آن باقی مانده است. ارگاه به زبان محلی به آسیابی گفته می شود که سنگ آسیاب آن توسط گاو،اسب یا الاغ چرخانده میشود. با استفاده از آسیاب های آبی در کنار رودخانه، آسیاب های داخل ارگ رونق خود را از دست داد.

آدرس کبوترخانه قورتان اصفهان

کبوترخانه

در ضلع شمال غربی و در حاشیه رودخانه زاینده رود، کبوترخانه خودنمایی میکند که دارای محیط بیرونی ۴۳ متر و ارتفاع ۱۴ متر است و قطر آن حدود دوازده متر است.
معماری این برج با برج های دیگر بسیار متفاوت است به طوری که نمای بیرونی کبوترخانه ها صاف بوده و فشار کمتری را تحمل می کند و پوسته خارجی آن از ۱۲ سیلو به طور هلالی تشکیل شده است. معماری این برج با برج های دیگر بسیار متفاوت بوده، که هر کدام از این سیلوها کار یک پایه را برای این بنا انجام میدهند. و در قسمت داخلی دارای تقسیمات شش گانه می باشد.

مسجد جامع یا همان جمعه

مسجد جامع قورتان

در ضلع جنوب شرقی، بیرون ارگ و در حاشیه رودخانه زاینده رود بنایی خودنمایی می کند.که قدمت آن به دوره ایلخانیان قرن هفتم برمی‌گردد.

ساختمان این مسجد دو طبقه و بزرگی آن نشانگر جمعیت زیاد روستا در آن زمان بوده است.

برای ادامه ی جاذبه های روستای قورتان کلیک کنید.

الهه عنوانی ۹۵/۸/۱۹